ARI hudah parak magrib wayah Alan turun pada mutur taksi di subarang langgar Imaduddin. Limbah nangitu inya bajalan batis haja saparundutan lawan anak-bininya. Tagal, tumatan masuk ka muhara Taluk Yakin tadi lacit ka parak rumah kuitannya, hati Alan asa mawah haja. Kadada taliat ada urang pina rami takumpulan nang kaya wayah kamatian abahnya bahari. Damintu jua di halaman rumahnya, sama pina ranai-ranai haja.
Lamun ada jua urang baampat balima, nangitu urang nang handak sumbahyang di langgar nang kabalujuran andaknya kada jauh pada rumah umanya. Kaya nang masi jua. Kadada taliat tanda-tanda nang pina ganjil. Ai, jangan-jangan Mama ni dibawa ka rumah kaka di subarang, damintu inya mangingira. Tagal, hatinya baharap mumudahan kadapapa.
“Assalamu’alaikum…,” jar Alan mambari salam.
Kadada tadangar ada urangnya. Limbah talu kali inya bakiau mambari salam hanyar tadangar ada bunyi talapak batis urang balingkang sambil manyahuti salam matan di dalam rumah. Limbah lawang dibuka, sakalinya Sa’adah nang mangaluari. Pina takajut muhanya.
“Iihhh…, hudah datangankah buhan pian?”
Hancap Sa‘adah turun manyampuk ka halaman. Diciumnya tangan Alan wan Siti, dipagutinya Ratna wan Rahman bagantian. Kikiliran banyu matanya lantaran kada kawa lagi manahani asa dandamannya nang hudah bakaliwaran.
Tumatan Ratna wan Rahman diranakakan hampai hudah ganalan kaya damini kada suwah Sa’adah maliat batang hidung anak kamanakannya nang badua nangini. Damintu jua lawan Siti, bangsa saminggu limbah dikawinakan bahari kada suwah lagi inya batamu lawan kaka iparnya nangini.
“Mama nang kaya apa, Dah?” Alan batakun pina kada sabar.
“Adaai, Ka’ai. Tuh sidin lagi di padapuran. Hudah satadian mahadangi pian. Hudah samingguan nangini sidin tatarusan mangganang bubuhan pian haja. Ayuha, lakasi kita naikan.”
“Sidin kadapapa kalu, Dah?” sakali pulang Alan maanyaki lantaran hatinya paguni asa kada nyaman.
Sa’adah bauntuk haja sambil lihum. Limbah nangitu si Rahman dikiliknya sambil mambawaakan sabuting tas nang tahalus, balalu inya naik ka rumah badahulu. Sa’adah langsung haja mangalunyur ka padapuran. Alan, Siti, wan Ratna mambuntil di balakang.
Kada dikikira, limbah Alan wan anak-bininya hudah lacit ka padapuran, sakalinya di situ ti hudah takumpul kuitan wan mintuha bibiniannya nang di Barikin. Nang kaya dikumandu, saitu-saini Alan wan Siti balalu asing-asingnya balukup maragap kuitan saurang. Alan mamaguti umanya, Siti mamaguti umanya jua. Bapagutan sing pisitan nang kaya kada hakun malapasakan lagi.
“Ma, ulun minta ampun, Ma’ai. Ulun banyak-banyak minta ridha lawan pian,” ujar Alan sambil kikiliran.
“Ma, ampuni ulun, Ma’lah. Ampuni ulun…,” ujar Siti sambil isak-isak basisigan. Limbah nangitu inya kada kawa baucap lagi.
Sa’adah tagana, Ratna wan Rahman hinip jua batajukan kada sing bunyian. Asa harung hatinya manjanaki anak wan kuitan bapagutan sambil manangisan. Kaputingannya, limbah kada kawa manahani lagi dada nang asa manyasak, sabarataan nang ada di padapuran taumpat manangisan.
Limbah nangitu, giliran Ratna wan Rahman pulang nang dirauh paniniannya bagagantian. Pina kada puas-puasnya, badudua bahimat dipaguti dicium-cium sidin. Nang cucu badudua ranai haja, pina galianan diciumi paniniannya.
Lawas hanyar kawa ranai. Batatangah jam sabarataan paguni pina basisigan haja.
Limbah pahinakan hudah asa ranai, balalu pulang asing-asingnya bacacangan. Asing-asingnya takurihingan. Umanya Alan asa himung banar manjanaki anak-cucu sidin nang bagana di Kintap nangitu hudah tagarumut sabarataan. Damintu jua umanya Siti, kada kawa dikisahakan lagi nang kaya apa himungnya hati sidin maliat anak-cucu hudah takumpulan.
“Ma,” ujar Alan handak manahapi hatinya nang paguni asa panasaran. “Ujar pang pian garing? Bujurankah?”
Umanya lihum haja sambil maningau ka muha Sa’adah. Maliat nang uma cangang ka inya, Sa’adah paham jua.
“Mama ni kada garing awak kada, Ka’ai. Sidin ni garing dandaman banarai. Makanyaam baisukan tadi tu sidin minta SMS-akan kaya nitu lawan ulun. Biar bubuhan pian ni lakas bulikan,” ujar Sa’adah manyahutiakan.
“Iyaam,” ujar umanya Siti pulang langsung manyambung. “Bubuhan ikam ni liwar purun lawan kuitan. Lamunnya Ka Haji Amah ni kada minta dihabarakan garing kaya nangitu lawan Sa’adah, saku bubuhan ikam ni lacit ka kiamat kada suwah tapikir handak babubulikan lagi.
Saikung-ikung pina kada nang mangganangnya lawan kuitan di banua. Kami makaan di sia hadang-hadang saban Ari Raya, wayah handak bamaulidan sakampungan, kaputingannya tahadang buah bungur juaai. Ikam ni jua Siti-ai, talalu banar. Kasian kakanakan hampai inya hudah ganalan kaya nangini kada suwah sakali-kali ditamuakan lawan kai-nininya. Nangapa garang bubuhan ikam ni nang digiha di banua urang tuti? Rami banarkah?”
Siti wan Alan ranai kada sing bunyian. Badudua hinip nang kaya siput dipais. Muhanya pina wirai asa kaalahan. Suara umanya Siti tuti sabujurnya gamat haja, kada nyaring kada, tagal di talinga nang badua laki-bini nangini asa bunyi latui-latui bamamai kada kasintakan hinak. Untungnya, pahin Alan wan Siti hudah asa kada kawa bakual-kual lagi nangitu, kada saapa malidang dauh magrib babunyi. Di sambung pulang suara urang bang di langgar. Balaluai tahinip barataan.
“Maulana,” jar nang uma mamadahi, “Ayuha dahulu, kaina kita sambung pulang. Ari hudah magrib, sadang kita basisiap. Bawai anak-bini ikam kalu handak mandian. Limbah bamagrib kaina kita baimbai bamakanan.”
Di langgar urang hudah kamat. Sa’adah pina abut mandangani anak kamanakannya basiap handak mandian. Umanya Alan wan mintuhanya hudah tulak ka langgar umpat sumbahyang bajamaah. Alan hanyar handak mandi, tagal inya tapaksa mahadangi anak-bininya dahulu tuntung mandian.
Limbah magrib, sabarataan takumpulan pulang di padapuran. Rukayah, kakanya Alan nang wayahini hudah barumah saurang di subarang batang banyu, datang jua lawan anaknya nang dua ikung. Makanan hudah sadi, badampar bakulilingan.
“Mun saraba hudah sadi, ayuai kita bamakanan. Ayu Umanya Siti, dibismilahakan haja,” jar umanya Alan babawaan.
Malam nangitu, sabarataan landung hanyar guringan. Di palidangan, umai, pina rami barucau sakulawargaan.
Hanyar sakali nangini Alan wan Siti bujur-bujur marasaakan nang kaya apa nyamannya bagarumut lawan kulawarga. Asa himung hatinya kawa takumpul lawan kuitan. Alan banyak bakisah nang kaya apa sakit-nyamannya salawas hidup di banua urang. Siti kada banyak bunyi. Inya umpat mandangarakan haja pamandiran urang. Si Ratna lain pada nang uma, inya pina rami bapandiran di buncu lawan Baiti, anak Rukayah nang panambayan. Damintu jua Rahman wan Ihsan, badua basapupu nang sama-sama si bungsu nangini pina rami jua bamainan mumuturan.
Tagal, wayah landung malamnya, ada pamandiran umanya nang maulah Alan wan Siti balalu bacacangangan. Pandiran sidin bunyi datar-datar haja, tagal maulah nang badua laki-bini nangini musti bapikir pulang.
“Uh, Maulana,” jar sidin wayahitu ti. “Sabuting haja pang nang Mama minta nah. Ayuha dahulu ikam babulik pulang ka Kintap sana. Tagal, lakasi urusi kakanakan sampaya cucuku nang badua nangini kawa pindah sakulah di sia haja. Ikam saparanakan musti bulikan pulang ka banua. Salajur bagana di banua haja lawan Mama. Rumah kita ganal haja. Kaguringan puang haja. Gasan siapa lagi lamun kada bubuhan ikam ni nang mangganai. Ringkasnya damia haja nah. Mama hudah tuha. Mama kada hakun lagi ditinggalakan.”
“Han, kahandak ulun ti damintu jua, Ka Haji-ai,” ujar umanya Siti pulang manahapi.
“Lamun angkuhnya Lana ni hakun umpat bahuma, tuh pahumaan ada haja. Lamun Siti handak badadagangan, ayuha kaina kita pikirakan mancari duitnya gasan bapuku. Insha Allah ada haja tu jalannya.”
Alan wan Siti hinip kada sing bunyian.
Malam nang katalu, rahatan handak bamakanan, sabarataan takumpulan pulang. Wayahitu ti Sa’adah sawat haja bapantun. Maksudnya sahibar bahuhulutan haja. Ujarnya, “Malam damini manggangan tungkul, malam isuk manggangan sarai. Malam damini kita bakumpul, malam isuk kita….”
“Cakada!” jar nang uma balalu manyahuti.
Sa’adah tadiam saitu-saini. Hinip kada sing bunyian lagi. Dijanakinya muha nang uma, pina mandalit mata sidin mancangangi ka muhanya. Pinanya sidin liwar kada rigi mandangar lamun pantun nangitu sawat dipacahakan Sa’adah hampai ka putingnya. Balalu nang lain hinip jua sabarataan.@
(basambung…)