Jurut-jurutan di muhara unjut kakanakan hampai nang tuha basapida tinjak bulikan sakulah, ada jua nang turun pada mutur mikrulit kakanakannya mamutih baju basalawar biru kubas, nang babinian jua liput karudung, asing-asingnya manyahan tas lawan mambinting buku sakulah.
Cangul Kipli balalu matan kartak aspal bulik sakulah lawan kakawalanannya baimbaian, mancirup manyatang sapida ampah ka halaman, diandak sapida tinjak disandarakannya di buncu palatar, tapaluh jarujuhan garambigilan di dahi.
“Assalamualaikum” Kipli mamacul ka sapatu, inda handak bungkas baungap hudah sapatu sakulahnya, kaus batisnya jua bilang kada susuahan baganti, nang ngitu pang dipakainya. Naik ka rumah Kipli, binting-bintingan raput lawan ijasah SMA. Hari ngini tadi di sakulahannya balulusan. Madakannya Kipli taumpat jua nang lulus pada maanam puluh ikung murit di sakulahannya.
“Kayapa hintadi, hudah juakah diitihi raputnya lawan lulus jua kah?” Umanya Kipli matan padu batakun kanu Kipli nang hanyar naik mancirup ka kamar basilih baju. “Inggih Ma’ai lulus barataan dikami hintadi” Kipli tagas manyahuti imbah basilih baju langsung ka padu.
“Nah Ma raputnya” Kipli piragah maungkaiakan raputnya.
“Makan dahulu Nak’ai, kaut nasi di atang tuh, iwaknya dalam tatudung hudah mama sangaakan” Umanya Kipli sambil mambibit raput nang dijulung Kipli balalu dibukai tunggal lambaran bagamatan dijanaki umanya nilai nang anak.
“Malaran haja nah rata-rata nilainya dalapan kuma anam samuaan, kawa haja dipalar sakalinya nilainya anakku naya” Ujar manya Kipli kahimungan manjanaki nilai anak.
“Alhamdulillah haja kaya urang haja tuh jua Ma’ai” Kipli sambil manyuap ka nasi baiwak kulacingan sangaan umanya hintadi lawan jaruk tarap manggius Kipli makan.
Imbah mandangar gagarunum di padu, cangul abahnya Kipli naik jalan lawang padu jua maandak samprutan kumpai lawan parang bungkul datang di baruh. “Nah itihi Abahnya, lulus jua’ai Kipli nah” Umanya Kipli jatatahu laki kalapahan langsung maungkaiakan raput anak.
“Ayuha tuh, sukuram jua” Abahnya Kipli mandahut anduk handak mandi pangrasa miar lawan miang awak datang di baruh.
“Makan ha dahulu Nak lah, Mama handak ka batang banyu batatapas” Umanya Kipli mambawa tapasan turun ka batang banyu. Kipli imbah talah makan jua baair handak sambahiyang juhur.
***
Buak kukuncahung di batang jambu di balakang rumah, ari kanyam mandarandang unjut, baluman landung hudah tagal cakada burinik lagi urang di tangah kartak, dua talu uting mutur lawan sapida ada haja imbahanu tadangar.
Lampu lima wat pina kurup, di tangah ambin umanya Kipli baduduk hanyar talah imbah sumbahiyang isa. “Nak kayapa jua imbah lulus naya diikam tih handak manyambungah atawa nangapa tih?” takijat ati Kipli rahat galing-galing di kakampikan balalu balingkang matan ranjang ka luar kamar, duduk baasa di ambin jua mamaraki umanya. “Kayapalah Ma, nang baiknya haja ulun naya” Kipli inda balalakun manjawap tatakunan umanya.
“Abah ikamam kayapa jua” umanya Kipli manakui takun pulang kanu nang laki. “Catakuni kanu urangnya saurang nangapa jua kahandaknya” basahut abahnya Kipli matan hintadi jabul baruku jua duduk mahirup kupi hirang nang likat kaya malam nang mahindau unjut.
“Ayuha lamun handak kuliah nyaman haja asal ikam babujur-bujur lamun handak manyambung” Umanya Kipli manahapi kanu Kipli manawari kaluku Kipli ada niatan handak kuliah. Ada Kipli naya jua matan baluman lulus handak banar hudah manyambung kuliah ka kuta babarangai ka Banjarmasin kah paribasanya asal manyambung kada inggan SMA haja. Tagal pulang satuyuk nang dipikirakannya lamun handak manyambung, panambayan musti hudah kayadimapa kuitan manguliahakan, gasan makan haja baimitan, balum lagi manukar pakakas pakaian gasan kuliah, imbahitu pulang gasan basangu tulak ka kuta, baluman lamun kuliah hudah bayaran gasan manyiwa rumah. Minik kupala Kipli mamikirakan kajadiannya mandam haja di hadapan kuitan kada wani baucap sabatik-batik. Kipli kada handak mambarati kanu uma wan abahnya.
“Pina ranai alah hakunlah tih kuliah? Umanya Kipli takun barait jua kanu Kipli nang ranai.
“Cah cakada satinggi-tinggiah sakulah, cakada pacangan jadi naga juaha!” Tacagal ati Kipli mandangar abahnya baucap dintu kada disangka-sangka.
“Ai nangapa pian naya baucap damintu, urang tuh disumangati anak lamun handak manyambung nyaman kaya urang jua anak kita, sukur jadi urang badahi kainanya” Cacarihing balalu umanya Kipli mandangar laki inda manatak sabakas pandir buhannya.
“Baik bakabun gin mangginii kuitan, pahumaan banyak nang kada tagawi lagi, atawa handak bakabunkah kawa haja, tuh sumalam Haji Darsani bapadah handak minta kabuniakan lumbuk tiung kanu diaku, tagal balum lagi kuhakuni pahin kami di rurungkuan sumalam sidin bapadah” Abahnya Kipli jua bacaca pandir.
“Bakabun nitu nyaman haja lamun pas rahat parai kuliah kawa mangginii kuitan, nang panting dahulu diikam tih kuliah dahulu Nak ai” Umanya Kipli kada handak kalah pandir.
“Nangapang, inggat SMA naya gin ikam Kipli’ai alahan pada urang di unjut sia hudah, tuh Amat nang tadahulu pada ikam tamat sumalam cangkal banar bacari batajak tuku hudah bajual pancarikinan payu banar. Acung anak Uwa Saini sakulah tamatan SD wara wayahini dua buah hudah baisi sarang walit sugih ha urang asal cangkal bahimat bacari bapakulih haja tuh”. Abahnya Kipli manyambung pandir jua mambandingakan anak saurang nang handak kuliah lawan anak urang di ujut nang sugih-sugih.
“Jangan tatingau urang ikam Kipli ai, itihi tuh jua Acil Hatmiati sidin tuh bagalar duktur jadi dusin wayahini, lain pang duktur nang manyuntik urang tagal naya duktur paripisur kah sambatannya hujar hurang wayahini, barakat kuliah bahimat jadi urang badahi wayahini. Muhdi tuh yati jadi pulisi hudah dangar jua tugas di Pangkalambun wahini diandak urang, inya lulus kuliah pulisi tahun sumalam. Jadi daham dipipikirakan nang panting ikam kuliah Nak’ai!, ujar aruah Kai ikam bahari mamadahi mama bahari mangaji matan di alif, kadada urang bisa mangaji balalu daras mambantang, damintu jua sakulah matan halus hampai jadi urang badahi” Umanya Kipli sasain jua mangalur paribasa manyumangati anak.
“Nah jarku kada pacang jadi naga tih!” abahnya Kipli tatap karas sabuku handak anak bagawi haja.
“Payah jua abah ikam naya Kipli’ai, siapang jua handak jadi binatang, urang sakulah handak bapakulih ilmu cakada handak jadi naga” Umanya Kipli jua tatap handak anak manyambung kuliah. Ada Kipli naya jua mandam haja ranai matan hintadi mandangarakan kuitan subalah manyubalah gagarunuman mamadahi diinya. Buak sain hangkui basahutan di balakang rumah. Ari sain landung.
***
Batangah bulan imbah lulus Kipli sambil dadangar habar pandaptaran kuliah di Sakulah Tinggi di Banjarmasin. Kipli dipadahi kawannya nang saunjut pada panarimaan pandaptaran kuliah hudah kawa liwat Hp haja, pamulir gasan mandaptar kuliahnya imbah diisi dikirim di Hp haja jua, maka mandua hari haja lagi pandaptaran lumus, ditutup urang.
Maungkaiakan Kipli kanu umanya lawan mamadahi bayaran panambayan gasan mandaptarnya damhati Kipli untung-untungan jua bapadah kalu kawa kuliah lawan tawakalan mandaptar kaluku jua ditarima, kaputingannya Kipli basarah kanu Allah Ta’ala nang ampun kahandak.
“Ayuha daptar ha tawakalan Nak’ai, ikam handak kuliah nang sapantar lawan kahandak ikam sakira nyaman kainanya lamun hudah lulus”. Takurihing umanya Kipli sambil mamadahi kanu nang anak manyuruhakan mandaptar haja kaina urusan uncuinya kaya dimapa-mapa’ah mancariakan. Kipli naya mangarti haja diinya pada barat banar lamun kuliah uncuinya kadada talihat jua uma lawan abahnya, lamun abahnya hudah kada tapian handak Kipli manyambung, daripada babangat abah pulang basuara baik bararanai lawan uma haja lagi nangapa-nangapa damhati Kipli jua.
Ari papanasannya, cangul umanya Kipli naik ka rumah dangsanaknya, Acil Itai nang bagana tibang taka hulu sadikit pada rumah Kipli. “Ayupang Itai, sandaiakan nah amasku gasan Kipli isuk paampihan urang bayar pandaptaran kuliah. Aku tih cahandak bapadah kanu abahnya Kipli sumalam hudah pina marung bapandir mandangar Kipli handak kukuliahakan, ikam tahu ha lamun kaka laki ikam ngitu Tai’ai cakada kawa salah sadikit naik darah”. Umanya Kipli baranaian malului ka giwang lawan kakalung amas hidin kanu nang ading.
“Kaina imbah mangatam Ding’ai kaka tabusi, badidiam ha kanu kaka lakilah” Umanya Kipli pina bari maras maandak amas sidin kanu nang ading.
“Ayuha Ka’ai mudahan cukup haja nah gasan Kipli bayaran kuliah” Acil Itai manggulungakan duit raratusan nang manalu juta maunjuk kanu nang kaka. Imbah tadapat duit manyandaakan amas balalu umanya Kipli bulik ka rumah manamui Kipli manjulung duitnya gasan bayar kuliah.
***
Imbah ditarima kuliah, Kipli hudah bagana di Banjarmasin, imbahanu bulik tangah dua bulan sakali ka unjut mailangi kuitan, lamun babulik ka kuta disangui baras, iwak lawan duit ulih kuitannya. Abahnya Kipli ranai haja manarima hudah lamun Kipli kuliah tagal tatap inda gagarunum lamun ada babayaran kuliah atawa gasan manggawi tugas lamun Kipli inta kirimi duit, Umanya rancak jua basabar lamun laki gagarunum, tatinggal baduaan lagi di rumah ditinggalakan Kipli kuliah bagana di kuta mangkus. Tagal umanya Kipli naya kada pamurunan di anak jadi diarit tarus saurangan lamun nangapa-ngapa sakira anak handak jadi kaya urang jua.
Kada karasaan Kipli manalu tahun hudah kuliah, marista nyaman dirasaakan pahin Kipli kuliah nang babaraskah kadakah, baiwakkah atawa kadakah inya tanggung saurang di kuta jauh pada kuitan, lawan dasar kada handak mambabarati lagi, damhatinya dikuliahakan naya gin hudah sukur banar ulih kuitan, kaputingannya inya handak lakas tuntung, babujur kuliah di Banjarmasin. bakakawan jua kada tapi layau atawa bararamian lakun kakawalannya nang lain, inya maraganya kada purun lawan kuitan, imbahanu ma-Hp kanu kuitannya taganang rahat malam saurangan di kus garabakan banyu mata mamikirakan uma wan abah di unjut makan juakah hudah sidin, sawat juakah maulah sidin himung kainanya.
Parahatan Kipli pahin manggawi sakaripsinya, ada nang bakatuk ka lawang kusnya, imbah dibukainya Kipli sakalinya Ramli kawannya saunjut nang sakus jua wan inya hanyar datang imbah bulik diunjut.
“Kip, kanapa kada aktip Hp, lakasi bulik Kip, Abah ikam Kipli ai, Abah ikam…!!!.” Ramli habang mata hanyar sampai manangis balaluan inya mandakap Kipli, pangrasa cikak rangkungan tapaksa mamadahakan kanu Kipli nang hudah dianggapnya dangsanak, sarantang saruntung kuliah badua samana saunjut jua di banua, matan lagi halus hudah takawan hampai wayahini sakus ha pulang kuliah. Kipli asa takalipik malihat Ramli basisigan manangis bapiruhutan di bahu Kipli pangrasa kada nyaman hudah Kipli mandangar Ramli manyambat abahnya.
“Hp-ku mati makanya kada kuaktipakan, nangapa abahku, nangapa tih, babujur bapandir Ram?” Kipli kunjah banar jua ka awak Ramli.
“Sabar Kiplah ikam, abah ikam maninggal ujah, rahat diaku tih inggat Gambut di Hp umaku minta padahiakan kanu ikam jua, makanya aku badadas bulik ka sia sakira lakas sampai mamadahi.” Kipli kada kawa baucap lagi, galitiran balalu inya mambuka Hp-nya nang bacucukan basatrum, dibukanya maanam walas kiyauan masuk ka Hp, matan umanya lawan bubuhan kukulaan, jibun jua kakawalanannya nang manalipun cakada tasahutinya. Tatangis Kipli balaluan mandangar habar kuitan laki maninggal badadas inya mambuati pakaian ka dalam tas, cakada banyak takun lagi jua Ramli maatar inya ka Pal 6. Manyinggah mutur kul ampah ka Hulu Sungai. Imbah baragap kanu nang kawan, Kipli manahani banyu mata sapanjang jalanan bulik matan kuta ka unjut.
Imbah maampat jam, turun Kipli di timbuk maitihi bandira hijau batulisan arab di muhara rumahnya batajak, Kipli cakada banyak takun langsung mancirup ka rumah manangis mandakap mayat abahnya nang batukup tapih bahalai rahat urang banyak dudukan badarau mambacaakan tahlil lawan yasin.
“Ayuha Nak’ai sampai hudah abah ikam, nyaman hudah di situ sidin, sabar ha Nak lah” Umanya Kipli mamusuti ka balukuk Kipli nang hanyar datang di hadapan mayat abahnya. Mandam Kipli di higa umanya malihatakan mayat abahnya diharagu urang matan mamandii, mambungkus kapan, mangipayahakan, hampai mamatak ka kubur.
Abahnya Kipli maninggal pahin sidin di baruh handak marangai kada maitihi higa mahiga dipatuknya ular, bangkak di landau, panjanak kadap raum salajuran kada hingkat lagi inda kajar, manyasak hinak, mambiru awak balaluan. Untung haja urang di baruh ada nang malihat abahnya Kipli rabah tahayapak, dibawa urang ka Rumah Sakit bamutur ambulan, kayaannya mariguk di tangah jalan ujar urang mandangar abahnya Kipli bahinak landang nang paampihan mahadap Allah Ta’ala, maninggal di tangah jalan kada sawat hampai ka Rumah Sakitnya.
Imbah maniga hari aruah abahnya, Kipli handak babulik ka kuta sakira sikap jua inya manuntungakan kuliah. Barat atinya jua padahal maninggalakan kuitan kasauranganan di rumah, tagal ada haja Acil Itai wan nang laki lawan jua kaluarga nang lain bagantian mangawani umanya.
***
Tuntung maulah sakaripsi paampihan susuruhan dusin kuliah inya, imbah sidang dinyataakan lulus taumpat Mahasiswa nang tabagus jua Kipli naya sakalinya pacang batambah di buncu ngarannya galar Sarjana. Kada lawas, Kipli ma-Hp mahabari umanya di unjut bapadah pada isuknya inya pacang wisuda, disuruhakannya umanya tulak gasan mangawaninya wisuda. Kahimungan umanya Kipli di unjut mandangar nang anak lulus kuliah pacang bawisuda, bahancap jua umanya mahabari kanu nang ading, Acil Itai lawan nang laki taumpat jua pangrasa handak barubuian banyu mata mandangar habar Kipli handak bawisuda, tuhuk jua Acil Itai naya maliatakan parjuangan sumangat dangsanak nang mati-matian manguliahakan nang anak. Kaputingannya umanya Kipli, Acil Itai lawan nang laki manyiwa mutur tulakan ka Banjarmasin mahadiri wisudanya Kipli salajur jarah bulikannya ka Sakumpul, ka Kalampayan lawan ka Datu Sanggul pacangan.
Kahimungan rahat wisuda tagalumuk Kipli lawan kakawalannya nang lulusan kuliah, umanya Kipli jua liput karudung babaju sasirangan lawan Acil Itai nang mahabang patuk gincu lawan nang laki babaju tulak balanga, bagambaran lawan Kipli nang batupi tuga babaju wisuda maingkuti bundalan ijasah lawan kambang palimbaian, ngarannya Kipli batambah di buncu jadi Muhammad Kiplianoor, S.Pd., sah hudah Kipli bagalar Sarjana Pandidikan.
Imbah basisimpunan di kus Kipli, buhan umanya, Acil Itai lawan nang laki asing-asingnya mambuati papakas sapalih dibawai bulik badahulu, Kipli badudi kainanya bulik ka unjut. Umanya Kipli, Acil Itai lawan nang laki manyupir mutur balarut bulikan ka Hulu Sungai.
***
Imbah manyurangan Kipli taganang kanu aruah abahnya, bujur haja Kipli karap banar tapalampang lawan kuitan laki, tagal Kipli sadar haja lamun parigal aruah abahnya naya takaras saikit pada umanya, kaputingannya Kipli taingat calatukan aruah abahnya “Cakada pacangan jadi naga, sakulah satinggi-tinggi!” parahatan tangannya manyapui banyu mata nang tatitik ka ijasah kuliah nang diingkutnya. Kipli pangrasa kada kakaruan pangrasa ati, samana himung kawa mamatahakan calatukan abahnya nang diganangnya, samana jua atinya pangrasa mamak marista musabap jua aruah abahnya kada sawat manamuani Kipli tuntung kuliah, parahatan di buncu parjuangan inya kuliah abahnya maninggalakan inya. Tagal Kipli yakin haja abahnya taumpat himung di kubur maitihi inya nang hudah lulus kuliah. Wayahini Kipli handak bulik ka unjut haja lagi bagawi gasan banua mahimungakan kuitannya nang tatinggal saikung lagi barakat umanya jua inya kawa jadi lakun wayahini.
Cakada pacang jadi naga tagal barakat cangkal dalas bapangsar dada manyaraham maka kada kaputingannya jadi naga bakumala jua paampihannya.[]
2021