NANGAPA nang maulah kuitan rigi lawan anak, nangitu jua nang dipikirakan Alan limbah inya mudikan ka banua samalam. Dalam hati inya bapandir saurang, hudah sadang haja kalu aku nih hidup kada mangaruan di banua urang. Hudah sadang haja jua aku ni maninggalakan banua. Salalanjarnya burung tarabang, kaputingannya inya musti bulik jua ka sarangnya.Sahibar handak mayakinakan hatinya, Alan manakuni nang bini jua.

“Ding,” jar Alan bagamatan, “aku ni paguni haja tapikir lawan pamandiran Mama samalam. Aku asa kasian jua lawan sidin. Lamun sidin hudah baucap nang kaya nitu, aku asa gair jua kalu pina nang kaya kisah Radin Pangantin. Aku kada handak dipadahakan anak durhaka. Jadi, nang kaya apa mun kita manurutakan kahandak sidin, Ding? Kita bulikan salajur ka banua.”

Siti nang ditakuni langsung haja manjawab, “Ulun ni tasarah pian haja, Ka’ai. Lamun urusannya nang baik-baik haja, bibinian tu wajib manuruti apa ujar nang laki. Ulun gin kada hakun jua mun dipadahakan durhaka lawan laki.”

Limbah mandangar sahutan bininya nang kaya nitu balalu hati Alan asa sasain tamam, inya musti bulikan jua ka banua. Mahatinya, mun anak-bini hudah akur haja, pabila lagi wayahnya aku handak mahimungi hati kuitan mun kada wayahini. Hudah lawan aruwah abahnya inya kada sawat babakti, lawan umanya barang kawa manahuri jaka paribasanya kawa batatahuran. Biar ja talambat, tagal tabaik talambat kalu pada parai sama sakali. Wayahitu ti Alan taganang jua lawan papadah nang suwah diucapakan Rasulullah, “Ridha Allah tu bagantung lawan ridha kuitan, murka Allah bagantung lawan murka kuitan jua.”

***

MATAN satadian, limbah tuntung sumbahyang subuh tadi, hudah bajam-jam Alan duduk badangkak di higa kubur abahnya. Limbah tuntung mambaca surah Yaasiin, inya mambaca surah Al-Waaqi’ah. Tuntung mambaca surah Al-Waaqi’ah disambungnya pulang lawan surah Al-Mulk. Limbah nangitu inya badu’a pulang sing lawasan gasan mangirimi aruwah abahnya.

Tuntung badu’a, dicabutinya kumpai-kumpai halus nang batumat tumbuhan di sakulilingan tanah kuburan abahnya. Diputikinya ratik daun wan kambang nang hudah mangaring tunggal butingan, dikumpulakannya ka dalam kantungan palastik. Disimpuninya pulang kain lalangit kuning nang hudah pina kubas lantaran hudah lawas jua diandaki urang. Asa ranai hati Alan limbah manjanaki kuburan abahnya hudah barasih. Asa nyaman jua hatinya lantaran baisukan damini hudah sahuwaran nang kawa digawinya.

Hudah talu malam nangini Alan titir bamimpi nang sama, mimpi batamuan lawan aruwah abahnya. Sidin badirian sambil takurihing mahadapi Alan. Bagamis putih, bakupiah putih, lawan surban baandak di bahu kanan nang putih jua. Muha sidin pina mancarunung liwar barasihnya. Kulit sidin pina putih-kuning, pipi sidin pina bakancang, kaliatan jauh baanum pada wayah sidin lagi hidup bahari. Tagal, sidin hinip batajukan haja, kada sing suaraan. Wayahitu ti, Alan saurang hinip jua kada kawa bapandir sabatik-batik.

Ujar urang bahari, bilanya kita tamimpi batamu wan kulawarga nang hudah mati-mati baarti antara dua haja nang parlu kita pahami: lamunnya kada minta dikirimi musti ada pasan nang handak dipadahakan. Marga nangitu juaam, makanya sungsung baisukan nangini Alan hudah ada di kuburan abahnya. Alan kaingatan, ada sabuting hadis qudsi nang suwah dihapalnya wayah inya paguni sakulah di Darussalam bahari. Ujar Allah Ta’ala, “Siapa haja nang basungsungan ari maulah kuitannya ridha tagal maulah Aku murka, maka Aku ridha jua lawan diinya. Siapa haja nang basungsungan ari maulah Aku ridha tagal maulah kuitannya murka, maka Aku murka jua lawan diinya.”

Tagal, hati Alan paguni haja asa kadapati yakin nangapa sabujurnya arti mimpinya nangitu. Lantaran minta kirimi hajakah atawa ada papadah sidin nang baluman kawa digawinyakah? Wayah inya batakun lawan umanya, sakalinya sidin pina kadada iingatan jua. “Mun damintu ti, Lana-ai,” jar sidin mamadahi, “ikamai lagi nang maiingatakan. Ingatakan bujur-bujur, kaluai bahari aruwah abah ikam tu ada bapasan nangapakah nang baluman kawa ikam tulusakan.”

Hudah sadang haja Alan maiingatakan nang babahari wayah aruwah abahnya paguni hidup. Hudah dua-talu hari nangini jua inya mamikirakan parkara nangitu haja. Tagal, lacit samingguan pina kadada jua tatarang upihnya. Limbah halat dua minggu, antah iblis antah malaikatkah nang ampun idabul, rahatan inya lagi sumbahyang sunat ba’diyah isa malam tadi balalu haja karancungulan pamandiran abahnya nang babahari. Nang kaya pilim diulai baasa, di mata Alan asa rarawaian muha nang abah wayah sidin maanjur inya ka Punduk Pasantrin Ibnul Amin di Pamangkih bahari.

“Maulana,” jar abahnya wayah sidin handak bulik kamarian nangitu, “bujur-bujur lah kaina ikam mangaji di sia. Lamunnya hudah tuntung kawa jua kaina ikam diharap-harap cagar manggantiakan Abah di kampung. Paling kada ikam ni kawa jadi imam di langgar kita barang.”

Limbah taganang lawan pamandiran abahnya nangitu, balalu Alan untuk-untuk saurangan. Mahatinya, saku nangitu lah papadah aruwah abah nang handak disampaiakan sidin wayah aku tamimpi samalam tu? Ayuha, Bahai, insha Allah ulun gawi bagamatan lamun damintu nang pian kahandaki. Kikira hudah wayahnya jua ulun manggantiakan pian. Napalagi Kai Haji Sabri wayahini hudah pina liwar udur jua awak sidin. Hudah gagaringan haja. Hudah kadapati kawa lagi turun ka langgar. Samana nangitu, wayahini ti pina kakada lagi ha jua urang lain nang kawa diharap manggantiakan sidin jadi imam.

Limbah nangitu, sabulanan nangini kada nang uma, kada nang bini, kada nang ading, kada nang anak, sarumahan asa mawah haja manjanaki parigal Alan nang hudah pina tabalik 180 darajat. Wayahini ti, lamun kada baduduk di langgar, inya tabanyak bacungkung di rumah haja. Pina liwar rajin maungkapi parukunan wan kitab-mangitab nang hudah sing lawasan kada suwah dijapainya lagi, tamasuk kitab-kitab paninggalan aruwah abahnya nang banyak basusun di lamari. Lain pada nangitu, Alan pina sasain barajin jua manggawi sumbahyang sunat nawafil, mangaji, badikir, atawa maalamalakan salawat.

“Alhamdulillah, mudahan ikam maabah jua,” jar umanya pina himung maliat gawian Alan wayahini.
“Aamiin,” jar Alan sambil lihum pina kasisipuan.

* * *

MATAN satadian, limbah tuntung sumbahyang magrib tadi, labih bajam-jam Alan kada sing kaluaran pada langgar. Tuntung sumbahyang sunat ba’diyah disambungnya pulang lawan sumbahyang qadha magrib gasan manahuri hutang-hutangnya nang salawas di pamadaman dahulu liwar rancak kada tagawi. Limbah nangitu inya sumbahyang sunat taubah, hanyar manggawi sunat mutlak dua rakaat wan mambaca surah Yaasiin gasan mangirimi aruwah abahnya.

Wayahini, saban kalian Alan mambaca surah Yaasiin, bilanya hudah lacit ka ayat nang ka-65 balalu haja bacaannya tamandak. Karungkungannya asa takarut. Dadanya asa manyasak. Matanya kijip-kijip, kakacapan lawan banyu mata nang kada karasaan takaluar saurangan. Inya taganang lawan dusa-dusanya nang hudah asa batuyuk. Wayah Alan umpat bagawi mambatang dahulu, damintu jua wayah inya hudah jadi paujikan kayu samalam, asa liwar rancaknya inya tatinggalakan sumbahyang lima waktu lantaran ngalih lawan gawian. Bahanu, kada sakali-dua puasa wajib bulan Ramadhan tapaksa tatinggalakan jua, antah marga kauyuhan atawa lantaran taumpat lawan kakawalan sapagawian.

Lamun hudah taganang lawan dusa, balalu Alan taganang pulang lawan papadah atawa taguran Tuhan nang kaya apa balasannya di alam ahirat kaina. Nangini nang maulah inya tatangis saurangan bilanya hudah tabaca surah Yaasiin ayat nang ka-65 nangitu. Inya asa kada kawa mambayangakan lamun papadah Tuhan nangitu bujur-bujur takana diinya saurang. Siapa haja kada kawa maliungi. Urang nang salawas hidup gawiannya bakaramput haja, wayah nangitu—di alam ahirat kaina—inya kada kawa bakaramput lagi.

Ujar Tuhan, “Damini Kami kantup muntung bubuhannya; tangannya bapadah saurang lawan Kami, wan batisnya basaksi lawan nangapa nang dahulu suwah digawi bubuhannya.”
Limbah hudah tamandak di ayat nang ka-65 nangitu, lawas pulang Alan hanyar kawa manarusakan bacaannya.

Tagal, Alan ingat jua lawan papadah gurunya bahari. Ujar sidin, “Nang kaya apa haja banyaknya dusa kita, ibarat paribahasa hudah bagunung-gunung tuyukannya, kita kada bulih putus asa lawan rahmat Allah. Kita musti yakin sayakin-yakinnya lamun Allah nangitu Maha Pangampun. Jadi, lamun kita hudah asa banyak badusa, sadang haja ampih manggawi nang kada kakaruan.

Limbah nangitu, kadada nang lain jalannya pada bujur-bujur batubat. Iya nang jar urang taubatan nashuha.”

Papadah gurunya nangitu nang maulah Alan asa tatap basumangat haja tunggang-ruwat sumbahyang, mangaji, badikir, basalawat, wan manggawi ibadat nang lain-lain. Inya yakin banar lawan papadah gurunya lamun Allah al-Ghafuur nangitu musti Maha Pangampun lawan hamba-hamba-Nya nang hakun batubat. Inya yakin sayakin-yakinnya jua lawan firman Allah Ta’ala nang mamadahakan lamun urang nang batubat nangitu musti bauntung.

Nangitu hudah tarang pada siang dijalasakan Allah dalam al-Qur’an surah an-Nuur ayat ka-31, “Wan batubatlah ikam sabarataan, wahai bubuhan urang nang baiman, sampaya ikam bauntung.”
Han, nangapa lagi hudah damintu?

* * *

MATAN satadian, limbah tuntung sumbahyang asar tadi, parak bajam-jam Alan paguni batajukan di halaman langgar. Matanya pina kada sing kijipan maitihi papan ngaran nang hanyar digantinya limbah sumbahyang luhur tadi. Saisukan inya batukang saurang maulah papan ngaran gasan langgarnya nangitu. Inya saurang jua nang manggawi tulisan kaligrafi-nya. Makanyaam, matan satadian inya asa kada puas-puasnya manjanaki tulisan di papan ngaran langgar nangitu. Bahanu inya saikit bamara, puas bamara baundur pulang.

DARUT TAUBAH, damintu ngaran langgar nang matan inya hahalusan bahari hudah ada di higa rumahnya nangitu. Lamun handak diartiakan, “darut taubah” nangitu artinya ‘wadah (urang) batubat’. Jadi, asa rasuk banar lawan kaadaan inya wayahini. Pangrasanya, inyaam urangnya nang dimaksud tulisan di papan ngaran langgar nangitu. Inyaam urangnya nang hanyar batubat nangitu. Balalu inya tapikir pulang handak maulah kaligrafi lain nang tulisannya tapanjang. Nangini cagar langsung digawinya di tawing di dalam langgar.

Ada dua-talu buting ayat al-Qur’an nang hudah tabayang di kupalanya. Ayat-ayat nang hudah dihapalnya.

Wa tuubuu ilallaahi jamii’an
ayyuhal mu’minuuna la’allakum tuflihuun.
(QS. an-Nuur [24]: 31).

Yaa ayyuhallaziina aamanuu
tuubuu ilallaahi taubatan nashuha
‘asaa rabbukum ayyukaffira ‘ankum sayyiaatikum
wa yudkhilakum jannaatin tajrii min tahtihal anhaar….
(QS. at-Tahriim [66]: 8)

Yaa ayyuhan nafsul muthma’innah.
Irji’ii ilaa rabbiki raadhiyatam mardhiyyah.
Fadkhulii fii ‘ibaadi. Wadkhulii jannatii.
(QS. al-Fajr [89]: 27—30).

TUNTUNG