BABAK III
Lambu Mangkurat hudah mandangar habar matan Aria Magatsari lamun urang nang salawas ngini dicari-cari hudah ada tatarang upihnya. Malam nangitu, bubuhan pambasar karajaan dikumpulakan sidin pulang di halaman kadiaman sidin saurang.
Lain pada Tumanggung Tatah Jiwa wan Aria Magatsari, di situ hudah takumpulan jua Singantaka, Singapati, Patih Baras, Patih Pasi, Patih Dulu, Patih Luhu, Pangaruntun Manau, Panimba Sagara, Pambalah Batung, wan Jampang Sasak. Ada badua-talu ikung nang pina kalambisikan, Lambu Mangkurat badaham, saitu-saini balalu hinip sabarataan. Paribasanya, nang kaya siput dipais. Saikung-ikung kadada lagi nang waninya bautau, napalagi mun hampai wani bapandir pina hantap.
“Tumanggung Tatah Jiwa wan Aria Magatsari, ikam badua kuminta salalakasnya maatur nangapa haja nang musti digawi atawa nang pacang dibawa gasan tulakan maambili Dayang Diparaja. Jangan kalumpanan jua, bawa patang puluh ikung dayang-dayang nang cagar jadi pangiring ka astana. Ingatakan, ngini kita maambili calun bini raja,” ujar Mahapatih Lambu Mangkurat bapitua.
“Siap, Mahapatih, titah andika kami junjung di kupala!” ujar Tumanggung Tatah Jiwa manyahuti.
“Patih Ampat, adakah usul nang lain?”
“Siap, Mahapatih, kami manggiring haja!”
“Lamun damintu, pamandiran kita hudah tuntung. Malam damini jua siapakan samunyaan, isuk subuh ari buhan ikam musti tulakan!”
Dasar bujuran, Tumanggung Tatah Jiwa lawan nang lain-lainnya malam nangitu bilang kada baguguringan lagi sabarataan manyiapakan urang lawan saraba pakakas nang cagar dibawa. Subuh arinya, sabaluman ilau matahari mancungul, Tumanggung Tatah Jiwa wan anak buahnya hudah batulak maninggalakan astana. Talu buah parahu ganal-halus dikayuh ditanjak mahilir batang banyu, baampah ka kampung Tangga Ulin.
Bangsa satangah harianan bahanyut di batang banyu, bubuhan utusan karajaan nangitu hudah lacit di kampung Tangga Ulin, bamandak kada jauh pada rumah Aria Malingkun. Limbah hudah naikan ka tabing, badarak bajalan nang kaya mairingakan pangantin ampah ka rumah Aria Malingkun, urang kampung datangan jua tunggal ikungan umpat mahurung. Tarangakan maitihi urang nang datang sing banyakan, pina manga sabarataan.
Mandangar bunyi galu wan asa takajut maliat urang sing banyakan di halaman rumahnya, balalu hancap Aria Malingkun bakaluar mandatangi. Limbah sidin badiri di watun, Tumanggung Tatah Jiwa bamara mahadapi sidin.
“Ampun maap, Dangsanak,” jar Tumanggung Tatah Jiwa mambuka pandir. “Ulun Tumanggung Tatah Jiwa, utusan Karajaan Nagara Dipa. Kami datang baik-baik ka rumah andika sahibar manjalanakan tugas karajaan haja, mambawa pasan matan Mahapatih Lambu Mangkurat.”
Aria Malingkun liwar takajut, asa kada suwah tapikir di kupala sidin lamun cagaran kadatangan bubuhan utusan karajaan. Balalu hati sidin mulai batangguh, nangapa hajat maka bubuhan karajaan nangini hakun baduhara datang ka rumah urang jaba nangini? Nangapa sabujurannya nang digiha bubuhan pambasar karajaan nangini maka mambawa jua dayang-dayang sing banyakan? Ngini musti ada parkara nang liwar pantingnya.
“Ampun maap jua, Tuanku Tumanggung Tatah Jiwa. Ulun ni urang jaba, ulun kada paham nangapa maksud andika?”
“Aria Malingkun, kami hudah mandangar lamun hampiyan ni ada baisian anak bibinian bujang nang bangaran Dayang Diparaja.”
“Inggih, bujur. Imbah pang dimapa?”
“Kami disuruh Mahapatih Lambu Mangkurat maambili Dayang Diparaja nang cagar diambil bini raja kami, raja bubuhan andika jua di kampung nangini, Maharaja Suryaganggawangsa.”
Mandangar pandiran Tumanggung Tatah Jiwa nangitu, balalu asa malidup dada Aria Malingkun. Samana Dayang Diparaja anak saikungannya, sidin gair jua kalu pina nang anak dijadiakan gundik wara. Maka sidin badua-laki bini liwar sayangnya lawan nang anak. Dimapa akal? Handak manarima kalu pina bujuran dijadiakan gundik, kada ditarima musti bakalan jadi parkara ganal. Tagal, sidin musti mamutusakan damini jua.
“Ampun maap haja, Tuan Tumanggung. Ulun ni kada pang mun wani manangati, tagal Dayang Diparaja ngini anak kami samata wayang. Balahan jiwa kami, caramin mata kami. Ulun kada kawa maindaakan nang kaya apa hidup kami laki-bini lamun kaina tapisah lawan Dayang Diparaja. Jadi, lamun angkuhnya paguni kawa baliung, liungi hulu anak kami. Kasiam jangan anak kami nang diambil bini raja,” ujar Aria Malingkun bunyi lamah-limambut, basasawadinian baalasan.
“Aria Malingkun, diaku liwar paham nangapa nang andika pikirakan,” ujar Singantaka umpat bapandir. “Tagal, andika musti tahu jua lamun Maharaja Suryaganggawangsa nangitu lacit ka wayahini baluman jua babini. Asal andika tahu haja, sidin kada bakalan hakun babini salawasan lamun kada lawan Dayang Diparaja. Jadi, andika kada sarana gair lamun Dayang Diparaja nangitu cagaran dijadiakan gundik raja atawa sahibar jadi tukang tandik di karajaan.”
“Aria Malingkun,” Singapati pulang nang umpat bapandir manahapi, “andika hudah mandangar nangapa hajat kami datang kamari hampai mambawa patang puluh ikung dayang-dayang wan sagala pakakasnya. Nangini hudah adat karajaan. Jadi, lamun andika urang baakal-budi, andika kada bakalan kada manarima lamaran raja kami.”
Tagal, nang ngaran Aria Malingkun ngini liwar sayang wan takutan tapisah lawan anaknya nang saikungannya nangitu, jawaban sidin tatap jua nang kaya hintadi. Biar bubuhan pambasar Karajaan Nagara Dipa nangitu hudah bausaha manarangakan nang sabujurnya, Aria Malingkun tatap haja bakaras kada hakun manarima.
Umai, mata Tumanggung Tatah Jiwa wayahitu ti bilang tabuncalak paribasanya, mandalit maitihi muha Aria Malingkun marga kasasarikan. Tangan sidin asa manggatar kahahandakan malapau muha Aria Malingkun nang pina sandu bakut nangitu. Damintu jua Aria Magatsari, Singantaka, Singapati, Patih Ampat, wan bubuhan pambasar astana nang lainnya, sabarataan pina habang-hirang muhanya lantaran asa kamumuaran lawan Aria Malingkun nang hudah manyupanakan bubuhannya.
Tagal, dimapa ha lagi, bubuhannya ngini kada wani jua handak baungkara macam-macam. Nang kaya apa haja kajadiannya musti bapadah hulu lawan Lambu Mangkurat. Lamun kada, tahu saurang tu hirang-putihnya. Kaputingannya, limbah pamandiran pumput, bubuhan karajaan ngini tapaksa bulikan mambawa habar nang kada baik. **
BERSAMBUNG