Maka—banjak tiada tarsabut—sudah itu Raden Sari Kaburungan diam barkampung lain. Sudah itu maka Lambu Mangkurat manjuruh barbuat padudusan saparti dahulu itu. Maka Raden Sari Kaburungan didudus oleh orang saparti astilah dahulu, ma-makai mahkota karadjaan itu, barbunji galagandjur si Rabut Paradah, dirantjak orang si Rarasati. Maka mandjadi radja Raden Sari Kaburungan.[1]

——o0&0o——

KUPAKAN NANG KALIMA

HUKUMAN iya hukuman, tagal nang ngarannya kuitan musti kada purun mun cagar mawasisa anak saurang. Hukuman nang disandang Sari Kaburungan malahan jadi jumbatan ligar gasan maambah jalan hidupnya nang hanyar.

Jaka paribasanya nang uma kada mamutusakan hukuman musti hidup bapisah lawan sidin, liwar handak Sari Kaburungan basungkam basujud baasa mancium batis umanya tanda tarima kasih wan baktinya lawan kuitan. Tagal, dimapa ha lagi inya handak mambujurakan banang nang hudah talanjur kusut, kada kawa dibulikakan nang kaya asal pulang.

Lamunnya kawa jua dilurui, musti tabanyak kusutnya pada nang kada.

Tagal pulang, di sasala hatinya nang asa marista, hukuman bapisah lawan umanya nangitu liwar mauntungakan gasan Sari Kaburungan. Dimapa kada, inya kada sahibar disuruh baalih kaganaan ka kampung lain nang andaknya baka hilir pada Karajaan Nagara Dipa. Di kadiaman nang hanyar nangini inya diangkat jadi raja. Mahapatih Lambu Mangkurat, padatuannya saurang, nang manyuruh urang manyiapakan padudusan gasan upacara naik tahtanya Radin Sari Kaburungan.

Bangsa satahun limbah Radin Sari Kaburungan diangkat jadi raja, inya baalih kadiaman pulang ka Muhara Hulak, baka hilir lagi pada Karajaan Nagara Dipa. Dudi arinya, kampung Muhara Hulak nangini diulah jadi karajaan hanyar nang dingarani Nagara Daha. Tumatan nangitu, rakyat Nagara Dipa tabagi jadi dua. Sapalihan, kikira ampat hampai lima ratus ikung, tatap haja badiam di Karajaan Nagara Dipa maumpati pamarintahan Putri Kalungsu wan Mahapatih Lambu Mangkurat. Sapalihan lagi umpat mairingi pamarintahan Maharaja Sari Kaburungan ka karajaan hanyar di Nagara Daha.

Di karajaan hanyar nangini, Maharaja Sari Kaburungan tatap haja manjalanakan pamarintahan nang kaya di karajaan asalnya jua. Nangapa haja kabiasaan baik nang hudah matan sabaharian digawi di Karajaan Nagara Dipa, tumatan di jaman pamarintahan Pangiran Suryanata, lacit ka wayahini tatap haja digawinya. Saban hari Sabtu, Maharaja Sari Kaburungan musti mangumpulakan wan manjamu bubuhan mantri atanapi bubuhan pambasar astana nang lain-lainnya di sitiluhur. Damintu jua parkara hukum, baniaga, bahuma, bapangantinan, bakaras-minan, atawa urusan nang lain-lainnya paguni jua dihilung wan ditarusakannya di Karajaan Nagara Daha.

Tahun basampuk tahun, sasar lawas sasar baganal karajaan nang dipimpin Maharaja Sari Kaburungan nangini. Sasar barami jua urang datang mahurung, antah nang sahibar umpat baandah haja—pariannya urang nang umpat baniaga atawa bapancarian nang lain—atawa nang salajur bagana batanah banyu di wilayah karajaan nangini. Bandar hanyar Karajaan Nagara Daha nang wayahini andaknya di Muara Bahan, sasain lawas pina sasain barami jua.

Ringkas kisah, lawas-kalawasan Karajaan Nagara Daha sasain baganal sasain bamaju. Rakyatnya hidup aman, pancarian pina banyaman, jadi musti sasain makmur jua. Tagal, ada nang maulah hati Maharaja Sari Kaburungan asa kada nyaman haja. Hatinya liwar asa dandaman lawan nang uma. Napalagi hanyar-hanyar tadi inya mandangar habar matan bubuhan kulawarga astana Karajaan Nagara Dipa lamun umanya, Putri Kalungsu, hudah kadada lagi. Limbah nangitu, kada lawas tadangar habar pulang mun datunya Mahapatih Lambu Mangkurat hudah kadada lagi jua. Badudua hudah hilang gaib, mandiwata, hudah babulik ka alam asalnya.

Limbah mandangar habar nangitu, bamimingguan muha Maharaja Sari Kaburungan pina mandam haja. Tagal, hukuman nang dahulu hudah diputusakan umanya musti tatap dijunjung dijalaninya. Marga manyandang hukuman nangitu jua, tumatan bapisah dahulu lacit ka wayahini inya kada suwah lagi kawa batamuan lawan nang uma.

“Lamun angkuhnya Uma nang tadahulu mati, ikam kada sarana manjinguki. Lamun ikam nang tadahulu mati, Uma kada bakalan manjinguki jua,” ujar umanya bapitua wayahitu, hudah bapupuluh tahun nang lalu.

Maharaja Sari Kaburungan paguni ingat banar papadah umanya nangitu. Wayah umanya hidup inya kada dibariakan mailangi, limbah umanya mati tatap jua kada dibariakan manjinguki. Nangitu nang maulah pangrasanya asa bakalangan haja kada sing ampihan. Nangitu jua nang maulah hatinya asa liwar harung kada bakasudahan. “Lamun damintu,” ujarnya bapandir saurang dalam hati, “hidupku nyaman di jahir haja tagal nyaya di dalam batin. Bubujuran asa takulum bara.” ** (basambung)

 

[1] Ibid, hlm. 368.

Facebook Comments